Bạn đang lắng nghe chương trình Dấu Chân Online số 8 – chương trình do Nhacvietplus và Blog Việt kết hợp sản xuất, mỗi thứ hai hàng tuần sẽ đưa các bạn theo những dấu chân online đến một miền đất mới, khám phá những trải nghiệm thú vị do chính những bạn đọc Nhacvietplus và Blog Việt gửi đến

Trong chương trình tuần này DCOL sẽ đưa các bạn đến vùng đất Nghĩa Lộ qua những bài viết của bạn đọc Dharma ở địa chỉ email myheartwillgoon9x2000@yahoo.com. Đặc biệt hơn, tuy là người Kinh nhưng bạn Dharma đã sinh ra và lớn lên ở vùng đất này, gửi bài viết đến DCOL, bạn chia sẻ: Viết về Nghĩa Lộ, tôi chỉ muốn nói lên hoàn toàn những cảm nhận của mình, là những gì rất mộc mạc, rất gần gũi, giản dị nhưng gắn bó, thân thương. Tôi không dám nhắc đến những gì xa hoa, lung linh, những thứ lộng lẫy kiểu dành cho những hướng dẫn viên du lịch. Tôi chỉ muốn nói, muốn kể, muốn sẻ chia về nơi tôi sống, tôi yêu và tôi nhớ suốt cuộc đời này.

Sau đây mời các bạn lắng nghe bài viết: Nghĩa lộ dấu yêu.

Nghĩa Lộ dấu yêu!

Ai cũng có một quê hương để thương, để nhớ, để khi xa xôi hay mỏi mệt thì tìm về như một chốn nương thân. Nghĩa Lộ-mảnh đất tôi lớn lên với bao ký ức đẹp đẽ, bao kỷ niệm ngọt ngào...mùa đông này về lại trong tôi nỗi nhớ vấn vương! Tôi không biết nên bắt đầu từ đâu khi trong tim ùa về bao xúc cảm. Cho phép tôi tưởng tượng mình là một tourgide bạn nhé, để bắt đầu giới thiệu với bạn về quê hương của tôi.

Nghĩa Lộ-là một thị xã nhỏ nằm ở phía tây tỉnh Yên Bái, mang đậm bản sắc của các dân tộc thiểu số vùng cao. Nơi đây sinh sống nhiều nhất là người Thái, người Mường cùng với một số nhỏ người H’Mông, Kh’Mú, Dao...

“Chiều mùa thu nắng vàng như mật khi nhắc tên Đèo Ách, Cầu Nhì”-phải đi qua một chặng đường dài quanh co sườn dốc, người không quen đi xa có thể sẽ cảm thấy mệt mỏi và say lử vì đường đi vất vả. Nhưng vào đến Nghĩa Lộ rồi bạn sẽ cảm nhận một không khí trong lành và tình người ấm áp.Thị xã nhỏ của tôi được ấp ôm bởi núi trùng điệp tạo thành một mảnh đất lúa gạo màu mỡ-cánh đồng Mường Lò. Bạn có biết điều gì tạo nên sức hút cho mảnh đất của tôi không? Chắc chắn đó không phải là những danh lam thắng cảnh mê hồn mặc dù Nghĩa Lộ cũng chẳng thiếu gì đâu những chốn đẹp để đi mà là con người và ẩm thực nơi đây đó bạn.

Đường vào thị xã Nghĩa Lộ (Ảnh: Wikipedia)

Mùa nào thức đó,Nghĩa Lộ có đồ ăn ngon cho cả bốn mùa. Đặc biệt nhất vẫn là mùa đông xuân, lễ hội. Đến nơi đây, bạn sẽ ngồi bên bếp lửa bập bùng của ngôi nhà sàn ấm cúng rồi hít hà mùi thơm của những thớ thịt sấy bằng gia vị của núi rừng. Thịt được treo trên bếp lửa ăn dự trữ trong những ngày đông giá lạnh, rất đặc biệt và hấp dẫn bạn ạ. Ăn món này với xôi ngũ sắc và uống rượu cần rồi cùng người dân tộc ca hát đêm khuya. Tôi chắc rằng nếu chỉ một lần đến mà được sống và tận hưởng dù chỉ một ngày thôi cũng đủ để làm bạn nhớ suốt cả cuộc đời.

Đến đây, bạn sẽ bắt gặp những nụ cười thân thiện, những cái xiết tay nồng ấm và sự chào đón thân tình của người dân nơi đây. Những thiếu nữ dân tộc Thái trong bộ trang phục truyền thống cực kỳ duyên dáng và uyển chuyển trong điệu múa”trồng bông,dệt vải” hay”múa xoè”. Khi đi xa rồi, tôi mới thấy tự hào về Nghĩa Lộ của mình biết mấy. Mặc dù là người Kinh chính gốc nhưng vì sống ở miền núi nên thỉnh thoảng tôi vẫn được mọi người gọi là “cô gái dân tộc”. Lời nói đó làm tôi sướng rơn và thấy tự hào biết bao nhiêu.

Ai đã từng một lần đi xa mới thấm thía nỗi nhớ nhà, nhớ từ những thứ nhỏ bé, nhạt nhoà nhất. Khi mùa thu Hà Nội nồng nàn hương hoa sữa thì tôi lại nhớ đến nao lòng hương rạ rơm thóc lúa ở nhà. Tôi thèm cái cảm giác được chân trần bước trên rơm thơm đầu vụ, được ăn bát cơm thơm lừng mùi gạo mới. Mà gạo Mường Lò vẫn nổi tiếng ngon dẻo chỉ sau gạo Điện Biên thôi đó.

Chẳng hiểu là vì lý do gì nhưng nhớ đến Nghĩa Lộ là tôi nhớ đến đồ ăn. Có lẽ bởi tại tôi có tâm hồn ăn uống: Thịt trâu sấy, cá suối kho lá sắn muối chua, măng chua xào cò, măng cay hay rau xôi, rêu đá, cơm lam,... rất rất nhiều món ăn tự nhiên, ngọt lành và tươi ngon bạn ạ. Có những khi ngày nghỉ cuối tuần, tôi chẳng ngại gì đường xa,bận rộn, chạy ào về nhà vì nhớ, vì thèm đến nao lòng một bát canh rau bí nóng hổi bên bữa cơm gia đình.

Nói về hoa ban, chắc bạn đã không ít lần nhìn thấy ở phố phường Hà Nội nhưng để thưởng thức một bát canh nấu từ những lá ban non mướt thì chưa bao giờ phải không? Nghe có vẻ lạ nhưng đó là đặc sản quê tôi đó bạn. Viết về Nghĩa Lộ, tôi chỉ muốn nói lên hoàn toàn những cảm nhận của mình, là những gì rất mộc mạc, rất gần gũi, giản dị nhưng gắn bó, thân thương. Tôi không dám nhắc đến những gì xa hoa, lung linh, những thứ lộng lẫy kiểu dành cho những hướng dẫn viên du lịch. Tôi chỉ muốn nói, muốn kể, muốn sẻ chia về nơi tôi sống, tôi yêu và tôi nhớ suốt cuộc đời này.

Nghĩa Lộ của tôi không hiểu vì quá bé nhỏ hay vì con người gần gũi mà hầu như người dân Nghĩa Lộ đều quen biết nhau hết thảy. Từ những người buôn bán, làm ruộng,công chức hay học sinh,sinh viên...gặp đâu cũng biêt mặt,quen tên,cũng thấy mến yêu mà cười chào tươi rói. Người Nghĩa Lộ nhiệt tình và vui tính, con gái thường ăn nói rất nhẹ nhàng, thuỳ mị... Bất kì ai sống ở Nghĩa Lộ dù là 1 năm, 10 năm hay lâu hơn thế nữa cũng đều cảm thấy Nghĩa Lộ dịu dàng và thắm thiết biết bao nhiêu....Đôi lúc, khi ở gần, ta không thể nhận ra điều đó! Tôi nhớ Nghĩa Lộ trong từng mùa thóc lúa, từng vụ ngô khoai..

Đường đến trường của những em học sinh Nghĩa Lộ (Ảnh: Đàn Môi - Xóm nhiếp ảnh)

Mùa đông Nghĩa lộ thì đặc biệt lắm nhé. Sáng sớm bước chân tới trường cứ như là trôi trong sương vậy. Nhớ lắm cái lạnh miền núi rét buốt tê cóng đôi bàn tay, sương giăng giăng mù mịt. Tôi đã từng rất sợ mùa đông nơi này, sợ đến ám ảnh... cái cảm giác sáng sớm phải đạp xe đến trường khi mà đường mịt mù sương và gió làm tôi chẳng bao giờ quên được. Dù có mặc cái áo khoác to sụ và quàng khăn len kín cổ vẫn cảm thấy lạnh len lỏi run run. Lúc ấy mi mắt nặng trĩu vì ướt đẫm trong làn sương buổi sớm. Nhưng trong cái rét buốt đó, tôi lại được đắm chìm trong hơi nước nóng tự nhiên từ những con suối quê hương. Suối nước nóng ở Nghĩa Lộ đặc biệt ấm áp và tốt cho sức khoẻ với rất nhiều khoáng chất. Sau khi đắm chìm trong làn nước ấm đó, ăn một tấm mía hấp gừng hay một bắp ngô nướng, bạn sẽ thấy mùa đông trôi xa tự bao giờ.. Có lẽ những thứ khiến mình ghét,mình sợ lại là những điều ghi dấu ấn sâu đậm nhất trong lòng. Để khi xa rồi tôi mới thảng thốt muốn tìm lại, níu kéo lại thời gian, muốn được trở về...

Bạn bè nhiều khi cứ hay hỏi:”Nghĩa Lộ có gì đặc biệt mà sao yêu nhiều, nhớ nhiều thế?”. Biết trả lời sao nhỉ? Biết làm thế nào để truyền hết cho bạn những cảm xúc tôi mang nặng trong lòng? Thôi thì cứ đến một lần, cảm nhận một lần và rồi bạn sẽ hiểu tôi thôi!

Thông tin thêm:

 Thị xã bao trùm toàn bộ cánh đồng lớn thứ hai của miền núi Tây Bắc Việt Nam: cánh đồng Mường Lò. Diện tích: 29,66 km², dân số: 26.000 người (2004). Thị xã gồm 4 phường: Trung Tâm, Tân An, Cầu Thia, Pú Trạng và 3 xã Nghĩa An, Nghĩa Lợi, Nghĩa Phúc. Đây là vùng khí hậu ôn hoà, địa hình tương đối bằng phẳng, tài nguyên nước có trữ lượng lớn.

Có 12 tộc người cùng sinh sống trên mảnh đất này, nhiều nhất là người Thái và (44%) người Kinh, còn lại là các dân tộc Tày, Mường, Nùng...


Tuyến quốc lộ 32 chạy qua Nghĩa Lộ đi Mù Cang Chải lên Lai Châu; từ Nghĩa Lộ đi Trạm Tấu cũng chỉ 30km Thị xã Nghĩa Lộ được thành lập lần đầu tiên vào ngày 8 tháng 10 năm 1971, trên cơ sở thị trấn Nghĩa Lộ và một số bản của 3 xã Nghĩa An, Nghĩa Lợi, Nghĩa Phúc của huyện Văn Chấn. Thị xã Nghĩa Lộ khi ấy là tỉnh lỵ tỉnh Nghĩa Lộ. Trước đó ngày 8/3/1967, thị trấn nông trường Nghĩa Lộ được thành lập ở huyện Văn Chấn.

Sau khi phần lớn tỉnh Nghĩa Lộ hợp nhất với tỉnh Lào Cai và Yên Bái thành tỉnh Hoàng Liên Sơn (năm 1975) thì Nghĩa Lộ trở thành một thị trấn (ngày 4/3/1978) thuộc huyện Văn Chấn. Các tiểu khu IV, V và VI của thị xã nhập vào 3 xã Nghĩa An, Nghĩa Lợi, Nghĩa Phúc.

Ngày 20 tháng 7 năm 1991, khi tái lập các tỉnh Lào Cai và Yên Bái thì thị trấn Nghĩa Lộ thuộc tỉnh Yên Bái. Ngày 15 tháng 5 năm 1995, thị xã Nghĩa Lộ được thành lập lần thứ hai với diện tích 8,785 km² và 15.925 nhân khẩu, gồm 4 phường Trung Tâm, Tân An, Cầu Thia, Pú Trạng.

Nghĩa Lộ nổi tiếng với hoa ban, gạo Mường Lò, xôi ngũ sắc, thổ cẩm, ngòi Thia và đặc biệt là điệu xòe Thái uyển chuyển.

Chợ Văn hóa Mường Lò và mạng lưới thương mại dịch vụ đã làm cho Nghĩa Lộ trở thành trung tâm kinh tế xã hội của các địa phương miền Tây Yên Bái.

Truyền thuyết

Về phía Bắc của lòng chảo Mương Lò thơ mộng, có một dòng suối lớn. Mùa nước lớn lòng suối rộng tới cả trăm mét. Đó là suối Thia. Tiếng địa phương, Thia nghĩa là nước mắt. Dân địa phương kể rằng, từ ngày xưa đã lâu lắm rồi, có một cô gái yêu một chàng trai miền xuôi, khi chàng trai về xuôi không trở lại, cô gái ngồi khóc một mình, khóc mãi, khóc mãi, nước mắt chảy thành dòng suối còn đến nay. Không biết có phải ngẫu nhiên không, cách cầu Thia chừng 50 m về phía Nam, trên đường từ Nghĩa Lộ ra suối Thia còn có ngòi Bùa!

Bài hát hay được các cô gái Mường Lò-Nghĩa Lộ hát nhất là bài "Anh có vào Nghĩa Lộ...", nhạc Trọng Loan phổ thơ Hoàng Hạnh:

Chiều mùa thu, nắng vàng như mật
Khi đã nghe đèo Ách, cửa Nhì
Khi đã nghe tiếng rừng gió hút
Anh có vào Nghĩa Lộ với em không?

Mường Lò cũng nổi tiếng với đội Xòe ở bản Thanh Lương. Đêm hội xòe, bên cạnh những hũ rượu, dưới ánh trăng rực rỡ, các cô gái Thái trong trang phục dân tộc ngay hội, áo chẽn trắng, hàng khuy bạc trên thắt lưng thổ cẩm xanh lục, váy dài thướt tha, vừa cầm tay các chàng trai nhảy xung quanh đống lửa vừa hát mời

Đêm Mường Lò, trăng lên dần, chiêng trống bập bùng,
Vào đây anh, cầm tay em, múa xòe cùng em, xòe cùng em...
Đừng để em cô đơn một mình...

Còn lời mời rượu thực đằm thắm, khó chối từ

Đừng sợ say, đây đôi tay ngà, chén em dâng đầy

và chia tay trong cảnh bịn rịn

Mai xa rồi, trăng Mường Lò, anh mang về theo ...

Mường Lò còn nổi tiếng với suối nước nóng, vào buổi tối, khách du lịch và dân địa phương đến tắm như trẩy hội. Khách du lịch thì vào nhà tắm dịch vụ, còn thanh niên nam nữ địa phương thì tắm tự do ngoài trời.

Mường Lò cũng có chè tuyết, hái từ những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi trên núi Suối Giàng với độ cao trên 1000m.

Các bạn vừa lắng nghe bài viết Nghĩa Lộ Dấu yêu của bạn đọc Dharma được gửi từ địa chỉ email myheartwillgoon9x2000@yahoo.com. Các bạn thân mến, qua bài viết chắc hản các bạn cũng đá cảm nhận được niềm tự hào lấp lánh về quê hương mình sau từng câu chữ của bạn đọc Dharma. Còn các bạn thì sao, hãy đừng ngần ngại chia sẻ với mọi người những cảm xúc và trải nghiệm của mình sau những chuyến đi đáng nhớ bằng cách gửi email tới địa chỉ blogviet@vietnamnet.vn. Hẹn gặp lại các bạn ở chương trình lần sau.