Phát thanh xúc cảm của bạn !

Dấu chân Online 02: Miền Tây

2011-07-08 17:39

Tác giả: Giọng đọc: Radio Online Team

Bạn đang lắng nghe chương trình Dấu Chân Online thân mến.

Trong chương trình trước chúng ta đã được lắng nghe những cảm nhận của bạn đọc Huy Minh về một miền Tây Bắc xa xôi, nơi địa đầu tổ quốc, nơi rừng già hoang sơ, uy nghiêm và kỳ ẩn.

Chương trình DCOL hôm nay sẽ đưa các bạn ngược về miền Tây tổ quốc qua bài viết Miền Tây của bạn đọc Việt Thường. Bài viết là những cảm nghĩ của tác giả sau chuyến đi chỉ có 24 tiếng về với miền Tây trù phú trên chiếc xe container đầu kéo.

Tâm sự với PV chương trình DCOL, tác giả có chia sẻ rằng: "Bằng phẳng, đó là những gì khiến tôi cảm thấy đây đúng là miền Tây, sự bằng phẳng không có được ở bất cứ đâu trên đất nước mình. Những dòng bút ký này tôi viết ra thật nhẹ nhàng trong khi đang chờ chuyến bay. Sau này nếu có dịp quay lại, chắc chắn rằng tôi vẫn có thể viết nữa, viết mãi về vùng đất ấy."

Miền Tây

(Ghi chép của bạn đọc Việt Thường)

Cuối cùng, tôi cũng đã đặt chân đến được đồng bằng châu thổ Cửu Long, nơi mà riêng cái tên của nó đã có một mãnh lực đầy lôi cuốn.

Tổ tiên trên bước tiến ngàn dặm của mình, tới nơi đây hẳn cũng đã từng cảm thấy ngây ngất khi lần đầu tiên nhìn thấy một đồng bằng mênh mông với những dòng sông bờ xa tít tắp. Hơn 300 năm bị chinh phục, bãi bờ vẫn nồng ấm mùi vị của phù sa ngày đêm bồi đắp. Nước sông ngay vào mùa lũ cũng không đục như nước ở sông Hồng, do hàm lượng phù sa nhỏ. Tuy vậy, tổng lượng phù sa của các con sông Cửu Long hợp lại vẫn lên đến một con số khổng lồ, vào khoảng 100 triệu tấn/năm, nghĩa là gấp khoảng vài lần tổng lượng phù sa sông Hồng, và lượng nước đổ ra biển trung bình lên đến 475 – 500 tỉ mét khối. Ở quanh TP.HCM, chiều dày phù sa chỉ có khoảng vài mét, nhưng nó đã đạt đến 20m ở Long An, 70m ở Mỹ Tho, 100m ở Long Toàn, 110m ở Bạc Liêu, 200m ở Cà Mau, thậm chí tới 260m ở Năm Căn. Miền Tây là nơi các đạo quân thực vật bền bỉ tiến ra biển rộng, mở đầu là Mắm đen, sau đó là Vẹt tách, Đước, Cốc, Ráng, Sú, Bần, sau đó một chút là Chà là và Dừa nước, và chúng chỉ chịu dừng lại ở những nơi có nền đất không thích hợp hoặc vực sâu.


Rừng ngập mặt Nam bộ (Ảnh: khachsanexpress)

Tôi đi miền Tây chuyến này bằng xe container đầu kéo, một chiếc của Mỹ, mầu xanh nước biển, còn rất mới. Anh Hùng đợi tôi với anh Hai Lúa (“tên riêng” chúng tôi gọi phóng viên Tấn Đức của báo Tuổi trẻ) ở bùng binh An Lạc, lúc nào cũng kẹt cứng thì phải, khi gặp được nhau đã vào quãng 24h đêm. Leo lên, đi thôi, giảm xóc hoàn hảo, ghế êm tuyệt vời. Như một chiếc tuần dương hạm trên cạn vậy.

Đường miền Tây, chỉ trừ khi đi qua những cây cầu bắc qua kênh rạch thì mới có cảm giác dốc lên, dốc xuống một chút. Hùng kể rằng, bề mặt của châu thổ trông bằng phẳng gần như tuyệt đối. Ngay cả những con đường rải nhựa bóng loáng cũng phẳng đến mức, vào giữa trưa, người ta thấy hiện trên mặt đường ảo ảnh của những vũng nước lớn mà trong thực tế không hề có. Anh Hùng là “đại ca” của tôi từ bé, hai vợ chồng vỡ nợ dắt díu nhau vô miền Tây lánh nạn. Khi đó chị Quỳnh Anh bụng đã to lắm, trong túi chỉ còn vẻn vẹn có 2 triệu đồng để sinh con. Vậy mà nằm nhà trọ bị móc trộm mất. May gặp được một bà đỡ tốt bụng cho chậm tiền. Hai vợ chồng anh làm đủ nghề để sống, giờ cũng đã có nhà riêng ở gần sân bay Cần Thơ. Mỗi chuyến chạy container miền Tây – Sài Gòn được 1 triệu đồng, tháng chạy hơn chục chuyến, cộng với 5 triệu tiền cơm, cũng có thể đủ nuôi gia đình. Tài xế ở đây được trả khá hơn miền Bắc. Hỏi rằng lái container thì có gì khó, bảo rằng khó nhất là vào cua đường hẹp và cài số de đi lùi. Hỏi rằng người miền Tây thế nào, bảo là thẳng thắn thật thà dễ chịu, sống được lắm. Miền Tây dung nạp tất cả. Chuyện trên xe đêm cứ rả rích thế, tôi ngủ lúc nào không hay.


Những cánh đồng bằng phẳng ngút tầm mắt (Ảnh: Vapa)

Sáng mở mắt đã thấy bát ngát màu xanh cây trái. Kênh rạch chằng chịt, ghe xuồng san sát. Có người ví, miền Tây cò bay gãy cánh, chó chạy đứt lưỡi. Nhưng cây trái thường che lấp tầm mắt, để nhìn được rõ cái mênh mông dường như vô tận đó, chỉ có thể đứng trên những vị trí cao như cầu Mỹ Thuận, hoặc ra các ngã năm, ngã bảy sông Hậu, sông Tiền. Đất bồi quá ư bằng phẳng, khác một trời một vực với cái hùng vĩ, hiểm trở của phía Bắc Tổ quốc này.

Miền Tây chỉ có hai mùa mưa khô, khí hậu ôn hòa, mùa nước nổi có thể dâng cao hơn mặt nước mùa khô 3 – 5m, nhưng một ngày nước lên khá chậm, chỉ tựa một lóng tay. Nước mấy tháng mới lên tới đỉnh, rồi mấy tháng mới rút hết, để lại một lớp phù sa không ở đâu tại Việt Nam mỡ mầu hơn. Khi nước lớn, chỉ còn vài loại cây là sống được dù ngâm thân trong nước, như xoài, cóc, dừa lửa. Ở đây không trồng được cây công nghiệp. Hai Lúa bảo, hồi bé anh còn bắt cả cá sấu con mang về nuôi chơi. Cá sấu con răng còn thưa, không sắc, cái cạp cạp của nó thinh thích, ngưa ngứa. Bây giờ cá sấu có lẽ chỉ còn ở những đầm lầy, bưng biền heo hút, nhưng tôm cá vẫn ê hề. Người ta đã dựng lên tại dải đất này tượng đài cá ba sa nhằm tôn vinh những người đã thuần dưỡng loại cá này, khiến hàng vạn người thoát khỏi đói nghèo và trở nên giàu có.


Miền Tây yên bình thu hút biết bao người tha hương ở lại lập nghiệp
(Ánh: Vietnammelody)

Tụi tôi nhảy xe máy xuống tứ giác Long Xuyên. Nơi ấy, Hai Lúa lớn lên từ bé. Hai Lúa người to đùng, râu quai nón, răng cửa hàm trên đâm chênh chếch vào răng cửa hàm dưới, cười hiền khô. Dạo mới biết nhau, chúng tôi thường xúm vào chọc ghẹo Hai Lúa đến độ ảnh ngẩn tò te. Đến khi rằng “nói đùa đấy”, ảnh mới cười xòa “ủa vậy hả”? Vô nhà thấy nằm chình ình một ông Tây, hóa ra em gái Hai Lúa lấy chồng người Bỉ. Đất lành chim đậu, bốn phương tụ hội, đến người của đất nước tại trung tâm châu Âu cũng thấy có mặt ở nơi này. Tôi muốn nói chuyện với chàng rể người Bỉ một chút, về sự giống nhau của hai quốc gia đã từng phải gánh chịu chiến tranh liên miên, nhưng chàng không hứng thú lắm, mà mải mê thưởng thức những món đồ bà nhạc nấu. Vị tôm cá lẫn với cái đăng đắng ban đầu, rồi ngọt dần của lá sầu đâu, rất lạ lẫm. Loại cây Ấn Độ tên neem này, không hiểu bằng cách nào lại đến đây, mọc đặc biệt nhiều ở An Giang. Thời gian tôi ở miền Tây chỉ có 24 tiếng, nên chưa được ăn món gỏi sầu đâu đặc sản của Long Xuyên, chưa được đi nghe vọng cổ trên sông nước, về tiếc mãi. Đêm về bến Ninh Kiều còn tranh thủ nhậu một trận tơi bời, mà món chủ đạo là ba khía và càng cua đồng. Những con ba khía chân đầy lông to như nắm đấm, những chiếc càng cua to như càng của biển, mà ngay cả ở Sài Gòn cũng không có mà bán. Tôi nghe Hai Lúa kể về nước mắm ướp bằng rươi ở đây, lại nhớ món chả rươi bà con tranh nhau mua ở vỉa hè Hà Nội mỗi độ nắng lên trong cái hanh hao của tiết thu tháng chín, bất chợt tủm tỉm cười. Nghe đồn nhà văn Nguyễn Ngọc Tư quyết định định cư ở miền Tây này chứ không chịu về nơi đô hội, rồi đây chắc cô ấy sẽ viết được rất nhiều điều.


Chợ nổi miền Tây (Ảnh: Hanoitravel)

Tôi đi Tây Bắc nhiều đến nỗi, đến miền Tây này thấy ngỡ ngàng rằng, Tây Bắc mới nghiêm nghị, khắc khổ làm sao. Người nghèo Tây Bắc đói quá thì vô rừng đào củ sắn, củ mài sâu dưới hai ba mét đất, và họ có thể bị chết đói. Nhưng người nghèo miền Tây đói ra sông bắt con tôm con cá, vô giồng hái rau, không thể nào mà chết được. Cái khác biệt thiên nhiên ấy đã tạo ra những tính cách hoàn toàn khác của người sống tại hai vùng đất hai đầu đất nước: cởi mở xởi lởi/ kín đáo thâm trầm; phóng khoáng thoải mái/ chắt chiu tằn tiện; ngày mai tính sau/ làm khi lành để dành khi đau…Quản trị xã hội, theo đó cũng có nhiều điều khác. Nhưng đều thích rượu. Một nơi rượu để xua giá rét, đỡ buồn, có thể uống một mình, một nơi rượu để kết giao thêm bè bạn.

Thầy tôi Vũ Ngọc Khôi từng nói, miền Bắc là văn hóa ngôn từ, miền Trung là văn hóa quyền lực, miền Nam là văn hóa “anh Hai”, quả có nhiều điều đáng nghĩ.

Đất nước thật rộng dài!

Miền Tây Nam Bộ, còn gọi là vùng đồng bằng Nam Bộ hoặc ĐBS Cửu Long có 12 tỉnh và 1 thành phố.

Đồng bằng sông Cửu Long là một bộ phận của châu thổ sông Mê Kông có diện tích 39 734km². Có vị trí nằm liền kề với vùng Đông Nam Bộ, phía Bắc giáp Campuchia, phía Tây Nam là vịnh Thái Lan, phía Đông Nam là Biển Đông. Vùng đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam được hình thành từ những trầm tích phù sa và bồi dần qua những kỷ nguyên thay đổi mực nước biển; qua từng giai đoạn kéo theo sự hình thành những giồng cát dọc theo bờ biển. Những hoạt động hỗn hợp của sông và biển đã hình thành những vạt đất phù sa phì nhiêu dọc theo đê ven sông lẫn dọc theo một số giồng cát ven biển và đất phèn trên trầm tích đầm mặn trũng thấp như vùng Đồng Tháp Mười, tứ giác Long Xuyên – Hà Tiên, tây nam sông Hậu và bán đảo Cà Mau.


Bản đồ khu vực miền Tây Nam Bộ - Đồng bằng sông Cửu Long

Cách đây khoảng 8.000 năm, vùng ven biển cũ trải rộng dọc theo triền phù sa cổ thuộc trầm tích Pleistocen từ Hà Tiên đến thềm bình nguyên Đông Nam Bộ. Sự hạ thấp của mực nước biển một cách đồng thời với việc lộ ra từng phần vùng đồng bằng vào giai đoạn cuối của thời kỳ trầm tích Pleistocen. Một mẫu than ở tầng mặt đất này được xác định bằng C14 cho thấy nó có tuổi tuyệt đối là 8.000 năm (Ngộ, 1988). Sau thời kỳ băng hà cuối cùng, mực mước biển dâng cao tương đối nhanh chóng vào khoảng 3–4 m trong suốt giai đoạn khoảng 1.000 năm (Blackwelder và những người khác, 1979), gây ra sự lắng tụ của các vật liệu trầm tích biển ở những chỗ trũng thấp của châu thổ; tại đây những sinh vật biển như hàu (Ostrea) được tìm thấy và việc xác định tuổi tuyệt đối của chúng bằng C14 cho thấy trầm tích này được hình thành cách đây khoảng 5.680 năm (Ngộ, 1988).


Dưới những ảnh hưởng của môi trường biển và nước lợ, thực vật rừng ngập mặn dày đặc đã bao phủ toàn vùng này, chủ yếu là những cây đước (Rhizophora sp.) và mắm (Avicennia sp.). Những thực vật chịu mặn này đã tạo thuận lợi cho việc giữ lại các vật liệu lắng tụ, làm giảm sự xói mòn do nước hoặc gió, và cung cấp sinh khối cho trầm tích châu thổ (Morisawa M., 1985), và rồi những đầm lầy biển được hình thành. Tại vùng này, cách đây 5.500 năm trước công nguyên, trầm tích lắng tụ theo chiều dọc dưới điều kiện mực nước biển dâng cao đã hình thành những cánh đồng rộng lớn mang vật liệu sét. Sự lắng tụ kéo dài của các vật liệu trầm tích bên dưới những cánh rừng Đước dày đặc đã tích lũy dần để hình thành một địa tầng chứa nhiều vật liệu sinh phèn (pyrit).

Mực nước biển dâng cao, bao phủ cả vùng như thế hầu như hơi không ổn định và bắt đầu có sự giảm xuống cách đây vào khoảng 5.000 năm (Pons L. J. và những người khác, 1982). Sự hạ thấp mực nước biển dẫn đến việc hình thành một mực nước biển mới, sau mỗi giai đoạn như thế thì có một bờ biển mới được hình thành, và cuối cùng hình thành nên những vạt cồn cát chạy song song với bờ biển hiện tại mà người ta thấy ở vùng đồng bằng sông Cửu Long. Một cồn cát chia cắt vùng Đồng Tháp Mười và vùng trầm tích phù sa được xác định bằng C14 cho thấy có tuổi tuyệt đối vào khoảng 4.500 năm (Ngộ, 1988).

Sự hạ dần của mực nước kèm theo những thay đổi về môi trường trong vùng đầm lầy biển, mà ở đây những thực vật chịu mặn mọc dầy đặc (Rhizophora sp., Avicinnia sp.) được thay thế bởi những loài thực vật khác của môi trường nước ngọt như tràm (Melaleuca sp.) và những loài thực thực vật hoang dại khác (Fimbristylis sp.,Cyperus sp.). Sự ổn định của mực nước biển dẫn đến một sự bồi lắng trầm tích ven biển khá nhanh với vật liệu sinh phèn thấp hơn (Pons L. J. và những người khác, 1989).

Sự tham gia của sông Cửu Long đóng vai trò rất quan trọng trong suốt quá trình hình thành vùng châu thổ. Lượng nước trung bình hàng năm của sông này cung cấp vào khoảng 4.000 tỷ m³ nước và vào khoảng 100 triệu tấn vật liệu phù sa (Morgan F. R., 1961), những mảnh vỡ bị bào mòn từ lưu vực sông, mặc dù một phần có thể dừng lại tạm thời dọc theo hướng chảy, cuối cùng được mang đến cửa sông và được lắng tụ như một châu thổ (Morisawa, 1985). Những vật liệu sông được lắng tụ dọc theo sông để hình thành những đê tự nhiên có chiều cao 3–4 m, và một phần của những vật liệu phù sa phủ lên trên những trầm tích pyrit thời kỳ Holocen với sự biến thiên khá rộng về độ dầy tầng đất vùng và không gian vùng (Pons L. J. và csv., 1982). Các con sông nằm được chia cắt với trầm tích đê phù sa nhưng những vùng rộng lớn mang vật liệu trầm tích biển chứa phèn tiềm tàng vẫn còn lộ ra trong vùng đầm lầy biển (Moormann, 1961). Tuy nhiên, độ chua tiềm tàng không xuất hiện trong vùng phụ cận của những nhánh sông gần cửa sông mà tại đây ảnh hưởng rửa bởi thủy triều khá mạnh. Ngược lại, vùng châu thổ sông Sài Gòn, nằm kế bên hạ lưu châu thổ sông Mekong, được biểu thị bởi một tốc độ bồi lắng ven biển khá chậm do lượng vật liệu phù du trong nước sông khá thấp và châu thổ này bị chia cắt bởi nhiều nhánh sông thủy triều và do bởi những vành đai thực vật chịu mặn thì rộng lớn hơn vành đai này ở vùng châu thổ sông Mekong, và kết quả là trầm tích của chúng chứa nhiều axít tiềm tàng (Moormann và Pons, 1974).

(Nguồn: Wikipedia)


Phản hồi của độc giả

Xem thêm

Buông bỏ là lựa chọn tốt nhất cho chúng ta

Buông bỏ là lựa chọn tốt nhất cho chúng ta

Những đau đớn hằn vết trong trái tim anh đều do em cả. Em không mong mình sẽ là người khâu vá lỗ hỏng ấy, chỉ mong anh hãy quên em và đừng yêu em thêm nữa. Tình yêu này không nên tồn tại. Buông bỏ là lựa chọn tốt nhất cho cả hai chúng ta.

Trả Lại Anh Cho Cô Gái Khác | Radio Tâm Sự

Trả Lại Anh Cho Cô Gái Khác | Radio Tâm Sự

Sau chia tay, có ai không bi luỵ lẫn tổn thương… chẳng qua chúng ta chỉ khác nhau ở thời gian chữa lành mà thôi. Có người cần một tháng, có người cần một năm, có người cần thời gian đủ lâu và có kẻ chấp nhận dùng cả một đời để học cách quên đi một người.

 Người cũ chỉ nên nghĩ, không nên nhớ | Blog Radio 909

Người cũ chỉ nên nghĩ, không nên nhớ | Blog Radio 909

Ngày hôm đó chúng ta đã nói sẽ luôn nhớ tới nhau, sẽ giữ trọn vẹn trong tim mối tình của năm tháng ấy. Nhưng anh biết không, mỗi người chúng ta ai rồi cũng đều khác, lời hứa năm đó cũng chỉ là tên gọi khác của lời tạm biệt mà thôi.

Vì em là một món quà - Phần 2 | Blog Radio 908

Vì em là một món quà - Phần 2 | Blog Radio 908

Dây xích sắt trượt dài trên thanh chắn cửa, rít lên một tràng âm thanh chói tai, kết thúc bằng tiếng đáp đất nặng trịch. Trời lặng gió, áng mây vắt ngang qua ngọn cây, trong đêm tối không trăng không sao, chiếc lồng đèn cũ phủ một lớp bụi mỏng

Vì em là một món quà - Phần 1 | Blog Radio 907

Vì em là một món quà - Phần 1 | Blog Radio 907

Mưa rơi, làm hình bóng anh trong mắt cô mờ đi, gương mặt điển trai sau màn mưa trắng chẳng rõ đang vui hay buồn. Mưa vẫn không ngừng xối lên thân ảnh liu xiu của anh, lớp áo sơ mi trắng dính vào da lộ ra vết sẹo dài chạy dọc theo cánh tay khẳng khiu.

Bạn đã đánh đổi điều gì để trưởng thành? | Blog Radio 906

Bạn đã đánh đổi điều gì để trưởng thành? | Blog Radio 906

Bạn chính là chủ nhân của cuộc đời mình. Tương lai ra sao, do bạn định đoạt. Đừng để năm tháng trôi qua, trong bạn chỉ toàn là tiếc nuối.”

Điều em muốn là bình yên và tĩnh lặng | Blog Radio 905

Điều em muốn là bình yên và tĩnh lặng | Blog Radio 905

Đôi khi, sự ra đi của người khác là lí do để ta nhìn lại mình. Nhìn lại những gì mà bản thân đã cư xử. Có phải vì ta chưa đủ trưởng thành? Có phải vì ta vẫn còn quá cảm xúc và bi kịch hoá mọi thứ?

Nếu bạn độc thân, hãy cứ tận hưởng điều đó | Blog Radio 904

Nếu bạn độc thân, hãy cứ tận hưởng điều đó | Blog Radio 904

Nếu bạn độc thân, hãy tận hưởng điều đó. Độc thân không có nghĩa là chưa đủ tốt để yêu. Độc thân nghĩa là chưa có ai đủ tốt để được bạn yêu.

Đi tìm phiên bản tốt nhất của chính mình | Blog Radio 903

Đi tìm phiên bản tốt nhất của chính mình | Blog Radio 903

Muốn ngắm bình minh, phải dậy thật sớm. Muốn tạm biệt ngày tàn, phải vẫy chào hoàng hôn. Hạnh phúc của mình nên tự mình nắm lấy...

Trái tim em có nhiều vết xước | Blog Radio 902

Trái tim em có nhiều vết xước | Blog Radio 902

Một giấc mơ dang dở dấy lên trong lòng tôi một sự hiếu kỳ với dáng vẻ của hạnh phúc. Nếu bước qua lằn ranh giữa quá khứ và hiện tại, tôi sẽ thấy được điều, có phải kết cục sẽ vẹn tròn hơn không.

back to top