Từng đồng đều có kế hoạch: Tôi áp dụng Zero-based budgeting và thay đổi tư duy tài chính chỉ trong 1 tháng
2025-08-01 09:50
Tác giả:
Không tăng thu nhập, không nhịn tiêu – tôi chỉ học cách cho từng đồng một “công việc” cụ thể. Và điều bất ngờ là sau 1 tháng, tôi không còn lâm vào cảnh thâm hụt, mà còn có tiền để dành – lần đầu tiên sau 6 năm đi làm.
***
Nguyễn Hồng Mai (29 tuổi, nhân viên thiết kế đồ họa tại TP.HCM) từng trải qua nhiều tháng với cảm giác "lương về bao nhiêu cũng không đủ". Mỗi tháng Mai nhận lương 11 triệu đồng, trừ tiền thuê nhà và ăn uống, phần còn lại cô “để đấy tiêu dần” – nhưng lúc nào cũng thấy hụt.
“Không phải tôi tiêu xài xa xỉ. Nhưng cứ cuối tháng là bắt đầu xoay sở, mượn bạn một ít, hoặc dùng thẻ tín dụng. Tôi thấy mình sống tằn tiện mà sao vẫn không có tiền dư.”
Mãi đến khi tình cờ xem một video ngắn về phương pháp Zero-based budgeting (lập ngân sách từ gốc), cô mới nhận ra: vấn đề không phải thu nhập, mà là cách mình đối xử với từng đồng tiền.
Zero-based budgeting là gì – và vì sao tôi chọn thử?
Zero-based budgeting (ZBB) là phương pháp quản lý tài chính cá nhân trong đó mỗi đồng thu nhập đều được phân bổ cụ thể, không có khoản nào “thừa” hoặc “vô chủ”.
Khác với kiểu “chi tiêu xong rồi nếu dư thì gửi tiết kiệm”, ZBB yêu cầu bạn:
- Lập kế hoạch chi tiêu ngay từ đầu tháng
- Gán mục đích cụ thể cho từng khoản (dù là 100.000 đồng)
- Không để tiền “tự trôi” mà không rõ lý do
“Tôi thấy cụm ‘mỗi đồng có một công việc’ rất đúng. Thay vì để tiền nằm rải rác rồi tiêu dần, tôi gán cho nó vai trò rõ ràng – và cảm giác như mình đang điều hành một tổ chức tài chính nhỏ của riêng mình vậy”, Mai kể.
Bảng kế hoạch thu chi theo Zero-based budgeting (giả định lương 11 triệu)
Hạng mục Số tiền (VNĐ) Ghi chú
Thuê nhà 3.500.000 Trả vào ngày 1
Ăn uống, đi chợ, ăn trưa 2.500.000 Cân đối theo tuần
Đi lại, xăng xe 800.000 Cố định
Hoá đơn (điện, nước, mạng) 700.000
Tiết kiệm ngắn hạn 1.000.000 Gửi ngân hàng mỗi ngày 5 hàng tháng
Quỹ sức khỏe & phát sinh 500.000 Thuốc, khám, đám cưới, sinh nhật
Quỹ cá nhân (mua sắm, làm đẹp) 700.000 Không vượt giới hạn này
Quỹ học hỏi, phát triển kỹ năng 300.000 Mua sách, học online
Tổng cộng: 11.000.000 VNĐ – không còn đồng nào “tự do” không mục đích.
Sau 1 tháng: Không còn tiêu linh tinh, biết rõ tiền đang đi đâu
Sau 4 tuần áp dụng nghiêm túc, Mai nhận thấy rõ sự khác biệt:
- Không còn “chảy máu” tiền vào những khoản không tên
- Tự chủ hơn khi mua sắm – không vượt giới hạn quỹ cá nhân
- Dư được 1,2 triệu cuối tháng mà vẫn cảm thấy đủ đầy
- Không còn thói quen “quẹt thẻ cứu đói” cuối tháng
“Trước đây tôi thường nghĩ tiền cứ tụ về rồi từ từ tính. Nhưng giờ tôi thấy rõ: nếu không nói cho tiền biết nó phải làm gì, nó sẽ tự đi mất. Tôi không cần sống khắt khe hơn, chỉ cần có hệ thống rõ ràng”, cô chia sẻ.
Quan trọng không phải số tiền, mà là tư duy đằng sau nó
Với Mai, thay đổi lớn nhất không nằm ở con số tiết kiệm được, mà ở cách nhìn mới về dòng tiền cá nhân.
“Tôi từng nghĩ mình ‘tiêu ít’ là đủ. Nhưng thực ra, không quản là đã mất kiểm soát rồi. Việc áp dụng ZBB khiến tôi thấy mỗi quyết định chi tiêu đều rõ ràng và bớt cảm tính hơn.”
Cô cho biết thêm, việc có bảng kế hoạch khiến cô không còn cảm thấy tội lỗi khi tiêu tiền. “Tôi có thể mua son, đi cafe, miễn là trong khoản 700.000 đồng tôi đã định. Chính sự giới hạn rõ ràng ấy lại giúp tôi… tự do hơn”.
Bài học rút ra: Muốn kiểm soát tài chính – hãy kiểm soát từng đồng ngay từ đầu
Phương pháp Zero-based budgeting không yêu cầu bạn cắt giảm, cũng không khiến bạn “sống khổ”. Nó chỉ yêu cầu kỷ luật trong việc lên kế hoạch – và gắn mục đích cho từng khoản chi ngay từ đầu tháng.
Với nhiều người trẻ như Mai, đây không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là cách luyện sự tỉnh táo với tiền bạc – một kỹ năng sống còn trong thời đại vật giá leo thang, chi tiêu dễ vượt tầm kiểm soát.
Tài chính cá nhân không bắt đầu bằng số dư tài khoản, mà bắt đầu từ từng dòng kế hoạch bạn tự viết ra mỗi tháng. Và khi bạn bắt đầu điều hành tiền như điều hành một đội ngũ – từng đồng sẽ biết đường đi, và bạn thì biết mình đang ở đâu.
Theo Phụ nữ số
Mời xem thêm chương trình:
Hẹn Gặp Ở Một Thế Giới Khác | Radio Tâm Sự
Phản hồi của độc giả
Xem thêm
Lời hẹn cây xấu hổ
Cô nhớ lời hẹn với Hải, nhớ ánh mắt khi cậu nắm tay mình. Nhưng khoảng cách giờ đây lớn quá: một người ở thành phố với tri thức rộng mở, một người vùi mình trong đồng ruộng và những buổi chợ quê.
Viết cho những ngày nghĩ về ngày mai
Thật ra, con người ta không gục ngã vì khổ đau, mà vì đánh mất ý nghĩa của nó, ngày mai chẳng thể khác đi, nếu hôm nay vẫn mờ nhạt. Ta cứ muốn bước đi thật nhanh, muốn đi qua mọi điều thật mau – mà quên rằng, ngày mai chính là kết quả của từng giây phút ta đang sống bây giờ.
Do dự trời sẽ tối mất
Một câu nói hiện lên trong tâm thức Lan, giọng mẹ vang vọng như một làn gió xưa cũ thổi qua ký ức: "Nếu một ngày con gặp được người khiến trái tim con yên khi ở bên và con không cần cố gắng, không cần giấu giếm, chỉ đơn giản là thấy nhẹ lòng... thì đó chính là nơi con có thể dừng chân."
Nhật ký những ngày hạ xanh
Suốt những tháng năm rực rỡ này, liệu có một bóng hình nào in đậm đến mức cả đời tớ chẳng thể quên? Có một ai đó từng mang đến những ngọt ngào trong sáng để tô màu cho cuộc sống bình dị này hay không? Và trong tất cả ký ức, chỉ duy nhất hình ảnh cậu hiện lên, rõ rệt đến mức làm lòng tớ nhói lên.
5 mẹo tâm lý không hề chiêu trò giúp bạn nắm quyền chủ động nơi công sở
Những thủ thuật tâm lý đơn giản này sẽ giúp bạn tạo lợi thế cho bản thân, điều hướng dòng chảy công việc một cách khéo léo hơn.
Ly cocktail của ký ức
Khi đặt ly xuống, tớ nhận ra rằng nỗi buồn, giống như hương vị trong ly cocktail, sẽ luôn ở đó, nhưng tớ có thể thưởng thức nó một cách dịu dàng, chậm rãi, và bước ra khỏi nó với ánh mắt sáng hơn một chút.
Sao phải cưới người không yêu
Ở một nơi xa, tôi cầu mong cho anh và gia đình anh được hạnh phúc và toại nguyện với mọi mong muốn ích kỉ nhỏ nhen khi đã đẩy tôi ra anh… anh đã trọn chữ hiếu mà phụ chữ tình bởi vậy tôi quyết định chọn cách quên anh…
Rồi một ngày, bố mẹ sẽ già đi
Bố mẹ luôn lo lắng và chờ đợi ta trở về. Dù ta có đi bốn biển năm châu, dù ta có là ai trên cuộc đời này, trong mắt bố mẹ, ta vẫn mãi là những đứa trẻ. Vì thế, hãy biết nghĩ và sống cho bố mẹ bên cạnh nghĩ và sống cho riêng mình.
Cha vẫn ở đây
Minh đứng đó một lát, nhìn bóng dáng gầy guộc của cha trong ánh đèn mờ, trong lòng bỗng nhói lên một cảm giác khó gọi tên. Nhưng anh lập tức dựng bức tường lạnh lùng quanh tim: Mình không thể yếu lòng…
Hộp thư mùa thu
Chỉ là những dòng tin cũ đơn điệu, nhưng với tôi lại là những kỷ niệm vô cùng sâu sắc. Tôi của lúc ấy đã thư giãn như thế nào, cảm giác lúc ấy đã vui sướng bao nhiêu khi được một người ở xa lắng nghe và chia sẻ. Giờ thì chạm vào dòng tin nào tôi cũng sợ mất. Có lẽ ở hiện tại chẳng còn mấy người cổ hủ như tôi.
