Từng đồng đều có kế hoạch: Tôi áp dụng Zero-based budgeting và thay đổi tư duy tài chính chỉ trong 1 tháng
2025-08-01 09:50
Tác giả:
Không tăng thu nhập, không nhịn tiêu – tôi chỉ học cách cho từng đồng một “công việc” cụ thể. Và điều bất ngờ là sau 1 tháng, tôi không còn lâm vào cảnh thâm hụt, mà còn có tiền để dành – lần đầu tiên sau 6 năm đi làm.
***
Nguyễn Hồng Mai (29 tuổi, nhân viên thiết kế đồ họa tại TP.HCM) từng trải qua nhiều tháng với cảm giác "lương về bao nhiêu cũng không đủ". Mỗi tháng Mai nhận lương 11 triệu đồng, trừ tiền thuê nhà và ăn uống, phần còn lại cô “để đấy tiêu dần” – nhưng lúc nào cũng thấy hụt.
“Không phải tôi tiêu xài xa xỉ. Nhưng cứ cuối tháng là bắt đầu xoay sở, mượn bạn một ít, hoặc dùng thẻ tín dụng. Tôi thấy mình sống tằn tiện mà sao vẫn không có tiền dư.”
Mãi đến khi tình cờ xem một video ngắn về phương pháp Zero-based budgeting (lập ngân sách từ gốc), cô mới nhận ra: vấn đề không phải thu nhập, mà là cách mình đối xử với từng đồng tiền.
Zero-based budgeting là gì – và vì sao tôi chọn thử?
Zero-based budgeting (ZBB) là phương pháp quản lý tài chính cá nhân trong đó mỗi đồng thu nhập đều được phân bổ cụ thể, không có khoản nào “thừa” hoặc “vô chủ”.
Khác với kiểu “chi tiêu xong rồi nếu dư thì gửi tiết kiệm”, ZBB yêu cầu bạn:
- Lập kế hoạch chi tiêu ngay từ đầu tháng
- Gán mục đích cụ thể cho từng khoản (dù là 100.000 đồng)
- Không để tiền “tự trôi” mà không rõ lý do
“Tôi thấy cụm ‘mỗi đồng có một công việc’ rất đúng. Thay vì để tiền nằm rải rác rồi tiêu dần, tôi gán cho nó vai trò rõ ràng – và cảm giác như mình đang điều hành một tổ chức tài chính nhỏ của riêng mình vậy”, Mai kể.
Bảng kế hoạch thu chi theo Zero-based budgeting (giả định lương 11 triệu)
Hạng mục Số tiền (VNĐ) Ghi chú
Thuê nhà 3.500.000 Trả vào ngày 1
Ăn uống, đi chợ, ăn trưa 2.500.000 Cân đối theo tuần
Đi lại, xăng xe 800.000 Cố định
Hoá đơn (điện, nước, mạng) 700.000
Tiết kiệm ngắn hạn 1.000.000 Gửi ngân hàng mỗi ngày 5 hàng tháng
Quỹ sức khỏe & phát sinh 500.000 Thuốc, khám, đám cưới, sinh nhật
Quỹ cá nhân (mua sắm, làm đẹp) 700.000 Không vượt giới hạn này
Quỹ học hỏi, phát triển kỹ năng 300.000 Mua sách, học online
Tổng cộng: 11.000.000 VNĐ – không còn đồng nào “tự do” không mục đích.
Sau 1 tháng: Không còn tiêu linh tinh, biết rõ tiền đang đi đâu
Sau 4 tuần áp dụng nghiêm túc, Mai nhận thấy rõ sự khác biệt:
- Không còn “chảy máu” tiền vào những khoản không tên
- Tự chủ hơn khi mua sắm – không vượt giới hạn quỹ cá nhân
- Dư được 1,2 triệu cuối tháng mà vẫn cảm thấy đủ đầy
- Không còn thói quen “quẹt thẻ cứu đói” cuối tháng
“Trước đây tôi thường nghĩ tiền cứ tụ về rồi từ từ tính. Nhưng giờ tôi thấy rõ: nếu không nói cho tiền biết nó phải làm gì, nó sẽ tự đi mất. Tôi không cần sống khắt khe hơn, chỉ cần có hệ thống rõ ràng”, cô chia sẻ.
Quan trọng không phải số tiền, mà là tư duy đằng sau nó
Với Mai, thay đổi lớn nhất không nằm ở con số tiết kiệm được, mà ở cách nhìn mới về dòng tiền cá nhân.
“Tôi từng nghĩ mình ‘tiêu ít’ là đủ. Nhưng thực ra, không quản là đã mất kiểm soát rồi. Việc áp dụng ZBB khiến tôi thấy mỗi quyết định chi tiêu đều rõ ràng và bớt cảm tính hơn.”
Cô cho biết thêm, việc có bảng kế hoạch khiến cô không còn cảm thấy tội lỗi khi tiêu tiền. “Tôi có thể mua son, đi cafe, miễn là trong khoản 700.000 đồng tôi đã định. Chính sự giới hạn rõ ràng ấy lại giúp tôi… tự do hơn”.
Bài học rút ra: Muốn kiểm soát tài chính – hãy kiểm soát từng đồng ngay từ đầu
Phương pháp Zero-based budgeting không yêu cầu bạn cắt giảm, cũng không khiến bạn “sống khổ”. Nó chỉ yêu cầu kỷ luật trong việc lên kế hoạch – và gắn mục đích cho từng khoản chi ngay từ đầu tháng.
Với nhiều người trẻ như Mai, đây không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là cách luyện sự tỉnh táo với tiền bạc – một kỹ năng sống còn trong thời đại vật giá leo thang, chi tiêu dễ vượt tầm kiểm soát.
Tài chính cá nhân không bắt đầu bằng số dư tài khoản, mà bắt đầu từ từng dòng kế hoạch bạn tự viết ra mỗi tháng. Và khi bạn bắt đầu điều hành tiền như điều hành một đội ngũ – từng đồng sẽ biết đường đi, và bạn thì biết mình đang ở đâu.
Theo Phụ nữ số
Mời xem thêm chương trình:
Hẹn Gặp Ở Một Thế Giới Khác | Radio Tâm Sự
Phản hồi của độc giả
Xem thêm
3 con giáp này sẽ kiếm tiền khủng nhất tháng 11 Âm lịch
Tháng 11 Âm lịch gõ cửa, trời đất sắp xếp lại vận may. Nếu bạn thuộc 1 trong 3 con giáp này, xin chúc mừng, đây chính là lúc "nhà nghèo vượt khó", tiền bạc tự tìm đến.
Vết thương mùa lũ
Trong ký ức non nớt của tôi khi ấy, hình ảnh anh Tư với khuôn mặt rám nắng, hàm râu quai nón rậm rạp và đôi mắt kiên định giữa dòng nước cuồn cuộn vẫn còn in sâu không phai. Anh ra đi trong buổi chiều mưa xám năm ấy, để lại một khoảng trống lớn trong lòng những người ở lại và trong ký ức tuổi thơ của tôi, đó là lần đầu tiên tôi hiểu thế nào là cái chết vì lòng dũng cảm.
Sau chia tay
Nếu tình yêu đo bằng lời hứa, bằng câu nói chân thật thì chúng ta đều là những kẻ nói dối. Những lời có cánh thường chỉ bay được trên bầu trời, trở lại mặt đất hoá hư không.
Cứ động tới 6 điều này là người EQ thấp tự ái
Những người EQ thấp có đặc điểm chung là dễ bị tổn thương bởi các vấn đề liên quan đến giá trị bản thân.
Cánh cửa khác của cuộc đời
Tôi sống và học nghề trong nhà cô được ba năm thì tôi đã thạo nhưng cô nói tôi cần ở lại học thêm và làm thêm cho thật chắc chắn, đó là thời gian tôi đã cân bằng lại được những cảm xúc của mình, cú sốc quá lớn kia của gia đình tôi tưởng như đã làm tôi sụp đổ và ước mơ cũng hóa xa vời, nhưng bây giờ tôi đã hiểu, tôi đã chấp nhận được thực tế cuộc sống là như vậy, khi mình không thể thực hiện được ước mơ thì hãy bước theo một con đường khác, vì ở đó luôn có một cánh cửa khác đang chờ đợi mình bước vào và dũng cảm sống tiếp.
Năm tháng ấy và chúng ta
Giọng nói trầm ấm, điệu bộ quan tâm, ánh mắt dịu dàng lo lắng cô cảm thấy vừa thân quen lại xa lạ vô cùng cô không biết là mình đang bị ảo giác hay đây là sự thật, những ký ức vụt qua trong đầu tất cả như một thước phim cuốn lấy cô, càng siết càng chặt, càng giãy dụa càng bị cuốn vào.
Sống chậm mà chất: Những con giáp lười xã giao nhưng ai thân được đều quý
Với những con giáp lười xã giao dưới đây, việc giữ cho mình một "vòng tròn nhỏ" lại là lựa chọn giúp họ bình yên và sống đúng với bản thân.
Định mệnh của em
"Tình yêu chân chính không phải là sự chiếm hữu mù quáng hay những toan tính vật chất, mà là sự hy sinh, thấu hiểu và cùng nhau đi qua giông bão. Những sóng gió cuộc đời chỉ là phép thử để ta nhận ra ai mới là người sẵn sàng cầm ô che mưa cho mình. Hãy cứ sống thiện lương và chân thành, rồi nắng ấm sẽ đến, dù là giữa trời Âu lạnh giá hay ở bất cứ nơi đâu trên thế giới này."
Những năm tháng không quên
Hưng và Khánh, hai cậu học sinh với tính cách đối lập, tình cờ gặp nhau trong lớp học thêm và dần trở thành bạn thân qua những lần cùng chia sẻ sách vở, bài học. Họ gắn bó qua các kỳ thi căng thẳng, những buổi ôn luyện, và cả những giấc mơ về tương lai: Hưng muốn trở thành kỹ sư, còn Khánh mơ làm bác sĩ để chữa bệnh cho mẹ.
Ngày tôi chạm vào vùng ký ức
Có những ngày ta vô tình bước ngang qua một ký ức cũ — chỉ một mùi đất, một tiếng cười, hay một vệt nắng trên tường cũng đủ khiến lòng chùng lại. Tôi gọi đó là vùng ký ức — nơi tuổi thơ vẫn nằm im lặng, trong veo và dịu dàng đến lạ. “Ngày tôi chạm vào vùng ký ức” là một lát cắt nhỏ, không có gì lớn lao ngoài vài buổi trưa đầy nắng, vài đứa trẻ nhem nhuốc và những trò chơi tưởng như chẳng nghĩa lý gì. Nhưng trong khoảnh khắc ấy, tôi nhận ra rằng: hạnh phúc đôi khi chỉ là được sống trọn trong một ngày mà ta không biết sẽ nhớ cả đời.
